31 maart 2022 – Heidi Linschoten is leerkracht in groep 1 van basisschool de Nijenoord. In dit artikel geeft ze inzicht in de manier waarop zij media in haar klas inzet en hoe ze kleuters al kan leren vaardig met media om te leren gaan. Je hoeft, zo stelt ze, helemaal geen methode in te zetten om dit doel te bereiken. Speciaal voor de Media Ukkie Dagen geeft ze antwoord op enkele vragen en vertelt ze wanneer voor haar de campagne geslaagd is.
Tijdens de Media Ukkie Dagen (25 maart t/m 1 april) vinden door het hele land activiteiten plaats. Van groot tot klein en voor ouders en vakprofessionals. In aanloop naar de campagne vertellen verschillende netwerkpartners hoe zij aandacht besteden aan de Media Ukkie Dagen.
Jezelf verliezen in volledige verwondering: dat is de mooiste eigenschap van een kind. Als iets je verwondert heeft het je volledige interesse. Dan sta je volledig ‘aan’ en wil je ergens meer van weten. Media is het meest eenvoudige materiaal om je te verwonderen. In sneltreinvaart zet de digitalisering door. Dit brengt ook risico’s met zich mee. Hoe mooi is het dan om die uitgestoken hand te zijn naar kinderen en hun ouders, om samen de wereld te ontdekken in al haar mogelijkheden? Daarbij is de uitdaging mezelf te stimuleren om mee te blijven gaan in de vooruitgang.
Prachtige woorden, maar de praktijk laat vaak het volgende zien: Ouders hebben geen tijd om samen met hun kind te gaan zitten. Diverse media worden ingezet als oppas. Met een paar muisklikken komt de hele wereld ongefilterd bij onze kinderen binnen. Kinderlokkers en zogenoemde potloodventers zijn tegenwoordig ‘groomers’. Challenges op sociale media volgen elkaar in rap tempo op, en kun je geloven wat je ziet? Kinderen zijn zeer handig met een apparaat, veel handiger dan hun ouders, en wat ze precies doen is voor hen nog niet te overzien. Hierbij hebben ze de hulp nodig van een volwassene.
In de bovenbouw van de basisschool ga je met kinderen in gesprek. Termen als fake news, sexting en shaming behoren tot het vocabulaire van onze tieners. Maar kinderen en hun ouders krijgen op steeds lagere leeftijd te maken met de gevolgen van de digitalisering.
Zonder voorbij te gaan aan de ontwikkeling van kleuters kun je ze al wel enkele vaardigheden leren om ze voor te bereiden op de toekomst.
Hoe zet jij mediawijsheid in in jouw klas?
In de klas benoem ik wat ik doe als ik bezig ben met het digibord. Als een educatief filmpje vooraf wordt gegaan door reclame, benoem ik dit. Ik vertel hen dat ik de woorden intyp, zodat ik op internet kan zoeken. Ik laat hen de zoekterm benoemen. Dan ben je al – heel laagdrempelig – bezig met informatievaardigheden.
Dat er in de reclame alleen maar lachende mensen te zien zijn, met schone kleren en lekker eten, dat de gespeelde vriendelijkheid een illusie is, benoem ik allemaal. Puur door te reflecteren. Ik stel dan vragen als: “Ben jij altijd blij? Zou je dit speelgoed kopen als het kindje op het filmpje boos keek?” Wanneer iets een reclame is doorzien de kinderen nog niet, maar door het te benoemen en te oefenen met kritisch kijken bereiden we de kinderen wel voor. Optische illusies en bewerkte foto’s/video’s: het zijn allemaal goede voorbereidingen op kritisch zijn op wat je ziet en hoort.
Door middel van kralenplanken bij de jongsten, de inzet van programmeerrobots of simpele spelletjes online (zoals Code Karts: Apple, Android) leren de kinderen de vaardigheden die horen bij computational thinking. Welke stappen moet ik maken om tot een doel te komen? En wanneer de kinderen gebruik maken van een tablet leer ik ze hoe deze te gebruiken. Wat moet je doen als je per ongeluk wegklikt? Wat doe je met reclame-balkjes in beeld? En wat als je iets ziet wat je eigenlijk niet wilt zien (niet wegklikken, maar beeld wegdraaien en naar een volwassene gaan).
Wat gun jij jouw doelgroep op het gebied van mediawijsheid?
Samengevat gun ik mijn doelgroep het plezier van de digitale speeltuin met al zijn mogelijkheden. Net zoals je een kind stapsgewijs leert fietsen of zwemmen, hoop ik de ouders handvatten te bieden om dit ook online te kunnen begeleiden.
Wanneer zijn de Media Ukkie Dagen voor jou geslaagd?
Vaak wordt gedacht dat je een methode moet inzetten om de kinderen mediawijs te maken. Maar bij de doelgroep van de Media Ukkie Dagen is dit helemaal nog niet nodig. Kleine dingen maken al verschil. Veel praten, samen kijken en ontdekken zijn de belangrijkste voorwaarden om op jonge leeftijd al met digitale geletterdheid om te gaan. Voor mij zijn de Media Ukkie Dagen geslaagd als ouders en leerkrachten de inzet van digitale middelen niet als een vervanging zien, maar als een extra optie in de opvoeding van onze kinderen. Om ze voor te bereiden op een mediawijze toekomst.
Geschreven door Heidi Linschoten. Heidi is mediacoach en leerkracht in groep 1 op basisschool de Nijenoord in Wageningen. Haar verantwoordelijkheid ligt in groep 1, maar ze geeft ook mediawijsheidlessen in groep 1 t/m 8. Ze heeft daarvoor onder andere het beleidsplan, de escalatie protocollen en diverse op maat gemaakte lessen geschreven en gaat komend jaar media-empowerment implementeren in de basisschool.
Bekijk hier een overzicht van al het nieuws rondom de Media Ukkie Dagen en praat op sociale media mee via de hashtag #MUD22.